به نقل از سایت: www.irna.ir

نمایشگاه «بازتاب نسل کشی ارامنه در مصبوعات جهان» که روز یکشنبه با هدف محکومیت کشتار انسان ها در فرهنگسرای ارسباران برگزار شد، ترکیبی از تصاویر واقعی (رئال)، کاریکاتورهای مطبوعاتی و نقاشی های هنری در روزنامه های اواخر قرن 19 و اوایل 20 را به معرض نمایش گذاشت.

تاریخ معاصر جهان، نسل کشی های بسیاری به خود دیده است: از کشتار یک میلیون و 700 هزار اقلیت ویتنامی، چینی، تایلندی، مسلمان و بودایی در کامبوج به دست خمرهای سرخ (1979 - 1975) تا قتل عام یکصد روزه حدود یک میلیون روآندایی عضو قبلیه توتسی به دست روآندایی های قبیله هوتو (1994) تا کشتار هزاران بوسنیایی به دست نیروهای صرب (1995).

تاثیر فرهنگی و اجتماعیِ نسل کشی بر خاطره ملت ها آنقدر زیاد است که تا سال ها پس از پایانِ درگیری باقی می ماند. در بوسنی و هرزگوین، رویکرد حکومت یوگسلاوی سابق چنان شکافی در جامعه به جا گذاشت که هنوز هم کشور بوسنی و هرزگوین با سه رییس جمهوری (شورایی مرکب از یک بوسنیایی، یک صرب و یک کروات) اداره می شود. کشورهای دیگری که دستخوش پاکسازی قومی شده اند نیز همچنان با خشم و نفرت تاریخیِ اقوام خود دست به گریبانند.

در این میان، گروهی از روشنفکران ارمنی در ایران بر این گمانند که نفرت های تاریخی را باید به دست تاریخ سپرد و از آنچه در گذشته رخ داده است باید به عنوان درس عبرتی برای آینده بهره گرفت. این افراد، هنر و رویدادهای فرهنگی را دستمایه ای برای آگاه سازی جوانان از نسل کشی ارامنه (1915) قرار داده اند و می کوشند با نمایش زشتی های نهفته در پاکسازی قومی و نژادی، از تکرار چنین رخدادهایی در سطح بین المللی جلوگیری کنند.

عصر روز یکشنبه نمایشگاهی با همت این جوانان و با همکاری سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران در فرهنگسرای ارسباران برپا شد. نماینده ارامنه شمال ایران در مجلس شورای اسلامی، سفیر ارمنستان در تهران و یک پژوهشگر ارمنستانی، مهمانان ویژه مراسم گشایش بودند.

نمایشگاه شامل تابلوهای فراوانی است که تصویر مقاله ها یا نگاره های مربوط به کشتار ارامنه که در سال های اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم منتشر شده اند، دیده می شود.

گروهی از نگاره ها، متن روزنامه هایی هستند که درباره کشتار ارامنه در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم مطالبی منتشر کرده اند. در این میان، تصاویری از روزنامه های ایرانی هم دیده می شود؛ از جمله مجله ای به نام «عصر جدید» که مقاله ای زیر عنوان 'اضمحلال ارامنه' منتشر کرده است و روزنامه ای به نام «تبریز» که دو بار در هفته چاپ می شد و تاریخ 20 شعبان 1337 (قمری) روی آن دیده می شود.

اما برخی نگاره ها، عکس هایی از واقعیت های تاریخی هستند؛ از جمله سه سرباز عثمانی که در کنار سرهای بریده شده چهار روشنفکر ارمنی عکس یادگاری گرفته اند (1902).

گروهی دیگر از نگاره ها، نقاشی هایی هنری هستند که احساس هنرمندان آن دوره از رخدادهای ارمنستان را نمایش می دهند. روی یکی از این نقاشی ها که در 28 نوامبر 1891 در روزنامه ای فرانسوی چاپ شده است، هراس زنان ارمنی که پشت دیوارها مخفی شده اند، به روشنی، کشتار مردان ارمنی را در ذهن مخاطب زنده می کند. در زیر این نقاشی نوشته شده است: «سال نو در ارمنستان».

برخی نگاره ها نیز کاریکاتورهای مطبوعاتی هستند. از جمله در کاریکاتوری که سال 1895 منتشر شده است، سرباز عثمانی در حال کشتن زنی ارمنی، نیم نگاهی هم به غرب دارد و مردی که لباسی با نقش پرچم بریتانیا را در غرب پوشیده، نیم نگاهی به عثمانی دوخته است. از جیب مرد انگلیسی، کاغذهایی بیرون آمده که رویشان نوشته است: سهم کانال سوئز، درآمدهای ترکی، وام های دولت ترکیه،...

 آندرانیک سیمونی دبیرهیات بزرگداشت یکصدمین سالگرد نسل کشی ارامنه (1394 - 1294) می گوید: کشتار ارامنه، برخاسته از سیاست های حکومت عثمانی بود. ما به هیچ وجه شهروندان ترکیه و یا حتی شهروندان کشور عثمانی را مسوول کشتار ارامنه نمی دانیم. اما وقتی دولت ترکیه، خود را میراث دار عثمانیان می داند، باید میراث به جامانده از دولت عثمانی را هم بپذیرد و این برای دولت ترکیه دشوار است.

آندرانیک سیمونی به «گل پنج پر» که نماد یکصدمین سالگرد کشتار ارامنه است اشاره می کند و می گوید انتخاب «گل» نشاندهنده رویکرد فرهنگی ما در برخورد با پدیده نسل کشی است. ما این گل را «گل فراموشم مکن» نامگذاری کرده ایم.

سیمونی تاکید می کند اگر پاکسازی های قومی در حافظه فرهنگی ملت ها باقی بماند، دیگر شاهد ظهور پدیده هایی زشت و نفرت گستر، مانند گروه داعش، نخواهیم بود.

کشتار بزرگ ارامنه ظاهرا با هدف پاکسازی قومی در سال 1915 میلادی در سرزمین هایی که آناتولی شرقی (ارمنستان غربی) نامیده می شد، رخ داد. مورخان شمار کشته شدگان سال 1915 را 1.5 میلیون نفر برآورد کرده اند و برخی نیز با احتساب کشتارهای صورت گرفته در دهه های پیش از آن، جمع ارمنیان قربانی شده را تا 2 میلیون و 200 هزار نفر تخمین می زنند.