به گزارش روز دوشنبه ایرنا، محمدرضا دماوندی رئیس انجمن دوستی ایران و ارمنستان در نشست «روابط ایران و ارمنستان؛ دوره گذار به نظم جدید منطقه‌ای و جهانی» در دانشگاه تهران با بیان اینکه روابط تهران و ایروان غیرمتوازن است، گفت: هرگاه روابط ما با جمهوری آذربایجان سرد شده به سمت ارمنستان رفتیم و به ایروان، به چشم همسایه نگاه نکردیم.

وی، روابط ایران و ارمنستان را تاریخی و فرهنگی دانست و گفت: از هزاران سال پیش، ارامنه ساکن ایران بوده اند. فقط دین ما با هم تفاوت دارد و سطح روابط ما به هیچ وجه، با سطح قرابت فرهنگی و تاریخی ما قابل مقایسه نیست.

این کارشناس حوزه قفقاز گفت: روابط اقتصادی تهران و ایروان واقعا پایین است و حتی به یک میلیارد دلار هم نمی رسد. روابط فقط در حوزه سیاسی خوب است اما در دیگر حوزه ها، خوب نیست.

رئیس انجمن دوستی ایران و ارمنستان، قفقاز را حلقه مفقوده سیاست خارجی ما در دهه های گذشته ارزیابی کرد و افزود: ما همیشه به دیگر حوزه های جغرافیایی توجه کردیم و از قفقاز غافل بودیم. واکنش ما در قبال قفقاز، منفعلانه بود. ۳۴ سال از فروپاشی شوروی گذشته، اما سیاست متوازن و روشنی در قبال این منطقه نداریم. سفرای ما در باکو و ایروان، حرف های متناقضی می زنند و حرف های هر کدام، ناقض حرف دیگری است.

دماوندی به کتاب «تحلیل ژئوپلیتیک قفقاز؛ بستری برای تدوین سیاست خارجی مناسبتر در منطقه» نوشته شهید محمد باقری رئیس فقید ستاد مشترک نیروهای مسلح ایران اشاره و افزود: شهید باقری اهمیت قفقاز را از دهه ۸۰ فهمیده بود و پایان نامه خود را به این بررسی این منطقه اختصاص داد اما ما واقعیت میدان را هنوز درک نکرده ایم و اراده توجه به این منطقه در ما شکل نگرفته است.

وی افزود: سرلشکر باقری در کتابش درباره قفقاز جنوبی، به وضوح نوشته که باید جاده های ارمنستان را بسازیم تا دست برتر را در قفقاز جنوبی داشته باشیم، اما متاسفانه اراده ای برای تحقق آن وجود ندارد.

این کارشناس حوزه قفقاز با اشاره به نقش مهم ارمنستان در کمک به ایران برای عبور از تحریم های آمریکا، گفت: ارمنستان در دوران تحریم نشان داد که چقدر می تواند در دسترسی ما به بازارهای منطقه و جهان موثر باشد.

دماوندی، پل اول روی رود ارس بین ایران و ارمنستان را برای تحقق کریدور شمال-جنوب کافی ندانست و افزود: اگر قرار است در چارچوب کریدور شمال-جنوب، چابهار به دریای سیاه وصل شود نیازمند پل دوم هستیم زیرا پل موجود به تنهایی جوابگوی عبور حجم بالای کامیون های عبوری نیست.

وی، نقش لابی ارمنی در عرصه سیاسی کشورهای مختلف را یادآور شد و افزود: لابی ارمنی در همه کشورهای جهان، یک لابی قوی است و می تواند در تغییر رویکرد سیاسی کشورها به ایران موثر باشد.

رئیس انجمن دوستی ایران و ارمنستان، کاهش نقش ایران در بازار ارمنستان در دهه های گذشته را یادآور شد و افزود: بازار ارمنستان، زمانی کاملا در اختیار ما بود ولی چون فکر می کردیم همیشه چنین خواهد بود غفلت کردیم و اگر این غفلت ادامه یابد، آنرا ممکن است از دست بدهیم.

دماوندی، نبود فیلم مشترک بین ایران و ارمنستان را یکی از مصادیق کم‌کاری در عرصه تبادلات فرهنگی و اجتماعی بین دو کشور ارزیابی کرد و گفت: اینکه فیلم مشترک با ارمنستان نداریم نشان‌دهنده نبودن اراده جدی در میان مسئولان برای بهبود روابط طرفین است.

ملکوتی‌فر: اراده سیاسی باید به بتن و آسفالت و کریدور تبدیل‌شود

حبیب‌الله ملکوتی‌فر رئیس اداره پژوهش های علمی وزارت امور خارجه نیز در این نشست خاطرنشان کرد: کریدورها بخش مهمی از جنگ اقتصادی امروز هستند و باید در ایجاد اتحاد و گسترش روابط با کشورها، بحث کریدورها را در نظر بگیریم.

وی با اشاره به نقش مهمی که ارمنستان می تواند در اتصال چابهار در آبهای جنوب ایران به دریای سیاه در شمال ایران ایفا کند، گفت: ما نیازمند یک شریک سوم در روابط با ایروان هستیم و بهترین شریک در این حوزه، به ویژه در موضوع کریدورها، هند است.

این تحلیلگر افزود: ارمنستان نیازمند سرمایه گذاری، به ویژه در حوزه زیرساخت های جاده ای است و ایران می تواند در حوزه زیرساخت های ترانزیتی ارمنستان سرمایه گذاری کند.

ملکوتی فر، ایجاد بازارچه های مرزی را یکی از پتانسیل های همکاری بین تهران و ایروان ارزیابی کرد و افزود: بازارچه های مرزی و اتصال فیبرنوری دو کشور از جمله زمینه های همکاری بین دو کشور هستند.

وی با بیان اینکه ما با آذربایجان و ارمنستان، می توانیم روابط متوازنی داشته باشیم، خاطرنشان کرد: اراده بهبود روابط با ارمنستان هست اما اراده برای اجرایی شدن توافقات و برنامه های مشترک وجود ندارد.

این کارشناس حوزه قفقاز با اشاره به تاکید مسئولان کشور بر استفاده از ظرفیت های ترانزیتی ارمنستان، گفت: اراده مسئولان کشور برای استفاده از ظرفیت های ارمنستان، زمانی تحقق می یابد که این اراده به بتن و آسفالت تبدیل شده و شاخه ارمنی کریدور شمال-جنوب ساخته شود.

جوادی: درگیر پارادایم ناواقع‌گرایی در روابط با باکو و ایروان هستیم

محمد جعفر جوادی ارجمند استاد دانشگاه تهران نیز با بیان اینکه حق همسایگی را درباره ارمنستان به جا نیاوردیم، گفت: کشورها بر اساس سند امنیت ملی، روابط با کشورها را جلو می برند اما ما بر اساس مسائل روز، روابط با ارمنستان را در چنددهه گذشته پیش برده ایم.

وی افزود: روابط ما با باکو و ایروان، سنجیده و در یک چارچوب راهبردی نبوده است. ما باید سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ را بررسی کنیم که چقدر در حوزه بهبود روابط با همسایگان از جمله ارمنستان تحقق پیدا کرده و فرصت ها و تهدیدها را شناسایی کنیم.

این استاد دانشگاه، سیاست خارجی ایران را درگیر پارادایم ناواقع گرایی دانست و گفت: بین اهداف، ارزش ها و منافع نتوانستم موازنه ایجاد کنیم و این موضوع، ما را دچار ناواقع گرایی کرد و فرصت ها را به تهدید تبدیل کرد.

جوادی، ایران را در جهان امروز منزوی و در تنهایی استراتژیک ندانست و گفت: فرصت های زیادی داریم و باید سیاست همسایگی، چندجانبه گرایی و شرق گرایی را به صورت متوازن دنبال کنیم.

احمدی‌بیغش: در حمایت از کشورها، دچار افراط و تفریط نشویم

محمود احمدی بیغش عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس هشتم و یازدهم نیز گفت: باید به منافع ملی در روابط با کشورها توجه کنیم. ما چه سهمی از همسایگی با ارمنستان داریم. بعد از گذشت ۳۴ سال از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، هنوز یک میلیارد دلار، رابطه اقتصادی با ایروان نداریم.

وی با اشاره به پیروزی های ایران در شرایط سخت تحریم و جنگ دهه شصت، گفت: ما در دهه شصت بر دشمنان داخلی و خارجی پیروز شدیم زیرا اراده مسئولان بر مقاومت قرار گرفته بود. اکنون نیز نیازمند اراده مسئولان هستیم. آنها باید اراده کنند تا مسائل قفقاز جنوبی حل شود.

این نماینده سابق مجلس شورای اسلامی به مخالفت برخی نمایندگان مجلس با هرگونه همراهی با ارمنستان در یکی از دوره های مجلس اشاره کرد و افزود: تا زمانی که منافع ملی ارجحیت ندارد نمی توانیم شاهد شکل گیری اراده ملی برای ایجاد روابط متوازن با کشورهای قفقاز جنوبی باشیم.

احمدی بیغش، تهران و ایروان را برای گسترش روابط با یکدیگر، تحت فشار دانست و افزود: باید در جانبداری ها، دچار افراط و تفریط نشویم و آینده نگرانه از روابط با کشورها حمایت کنیم.

واردانیان: گام‌های مثبتی در تقویت روابط اقتصادی برداشته‌شده است

ژانّا واردانیان پژوهشگر ارشد موسسه اوربلی ارمنستان نیز که به صورت ویدئویی در این نشست حاضر شده بود، گفت: گام های مثبتی در روابط دو کشور برداشته شده و سال گذشته میلادی، تبادلات اقتصادی تهران-ایروان به ۷۴۰ میلیون دلار رسید.

وی، رسیدن به چشم انداز یک میلیارد دلاری در روابط اقتصادی تهران-ایروان را کاملا در دسترس ارزیابی کرد و افزود: ایجاد توازن بین صادرات و واردات از ایران به ارمنستان و بالعکس می تواند به ارتقای روابط تجاری و اقتصادی دو کشور بیانجامد.

این کارشناس ارمنی، وسعت جغرافیایی و تنوع محصولات ایران را عامل پیشی گرفتن صادرات ایران به ارمنستان از واردات آن ازریابی کرد و گفت: بیش از نیمی از صادرات ارمنستان به ایران، برق است و صادرات ایران به ارمنستان، نیز گاز است و باید کالاهای وارداتی و صادراتی بین دو کشور متنوع شوند و از حالت تک محصولی خارج شوند.

واردانیان با بیان اینکه برای توسعه روابط با ایران، نیازمند توسعه زیرساخت ها و احداث پل دوم روی ارس و توسعه بزرگراه شمال به جنوب ارمنستان هستیم، گفت: اکنون تجارت دو کشور از جاده های روستایی استفاده می شود که در صورت توسعه بزرگراه شمال به جنوب ارمنستان، فاصله زمانی انتقال کالا از مرز ایران تا مرز گرجستان، چهار ساعت کم می شود.

وی به مشکلات شاخه های کریدور بین المللی شمال-جنوب در ترکمنستان، دریای خزر و جمهوری آذربایجان اشاره کرد و افزود: شاخه ارمنی این کریدور بین المللی می تواند بهترین گزینه برای ایران باشد و به عنوان یک گزینه جایگزین، در شرایط بسته بودن دیگر شاخه های کریدور بین المللی شمال-جنوب استفاده شود.

پژوهشگر ارشد موسسه اوربلی، توسعه بزرگراه شمال-جنوب ارمنستان را برای تقویت ترانزیت بین المللی ایران با اوراسیا و اروپا هم حائز اهمیت فراوان دانست.

علیزاده: ارمنی‌ها در ایجاد تصویر مثبت از ایران در جهان موثر هستند

شیوا علیزاده عضو هیات علمی گروه مطالعات منطقه‌ای دانشگاه تهران نیز با بیان اینکه روابط ما با ارمنستان، تنش نداشته اما به لحاظ تجاری و اقتصادی در سطح مقبولی نیست، گفت: ترکیه از نظر تجاری، روابطش با ارمنستان بهتر از ماست.

وی، نقش لابی ارمنی در سطح جهان برای ایجاد یک تصویر مثبت از ایران در نزد مردم جهان را مهم ارزیابی کرد و افزود: در مسائل حقوق بشری و همزیستی ادیان، لابی ارمنی می تواند برای به شکست کشاندن پروژه صهیونیستی ایران‌هراسی کمک زیادی به ما بکند.

این کارشناس حوزه قفقاز، ارمنی ها را نه تنها از شهروندان فعال کشورهای غربی بلکه آنها را از افراد موثر و متنفذ اروپای شرقی و روسیه دانست و افزود: ارمنی ها، نه تنها در غرب، بلکه در کشورهای روس زبان و اروپای شرقی هم می توانند در ایجاد تصویر مثبت از ایران موثر باشند.

نشست «روابط ایران و ارمنستان؛ دوره گذار به نظم جدید منطقه‌ای و جهانی» با همکاری کانون‌های ایران‌شناسی، بنیاد مطالعات قفقاز و مطالعات منطقه‌ای دانشگاه تهران، انجمن ایرانی مطالعات منطقه‌ای، انجمن دوستی ایران و ارمنستان، خبرگزاری ایرنا، خبرگزاری آرمن‌پرس ارمنستان و مرکز مطالعات عالی بین‌المللی دانشگاه تهران برگزار شد.